AB Macaristan’ı uyardı: Reform yapılmadan uyum fonlarından 22 milyar euro ödenmeyecek
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, Macaristan’dan talep edilen reformların yerine getirilmemesi yüzünden 2021-2027 yılları için uyum fonlarından Budapeşte’ye verilmesi öngörülen 22 milyar euro tutarındaki yardımın askıya alınabileceği uyarısında bulundu.
AB Komisyonu tarafından yapılan açıklamada yargı bağımsızlığı, hukuk devleti ilkesinin üstünlüğü, LGBTQI hakları ve iltica sistemiyle ilgili talep edilen reformların hala yerine getirilmediği şikayetinde bulunuldu.
AB Komisyonu’nun uyum fonları ve reformlardan sorumlu temsilcisi Elisa Ferreira yaptığı açıklamada Macaristan’a yönelik eleştirileri yinelerken şunları söyledi:
“Uyum fonlarından yapılacak yatırımlar, Macaristan’ın daha adil, daha yeşil ve bölgesel olarak daha dengeli bir ekonomiye ve topluma dönüşmesine yardımcı olacak. Bununla birlikte bu yatırımlar ancak uygun kurumsal ve yasal ortamla birlikte ve AB’nin kural ve değerlerine uygun olarak hayata geçirilirse etkili olabilir.”
Ferreira, AB Komisyonu’nun temel haklara saygıyla ilgili koşulunun henüz Macaristan tarafından yerine getirilmediğini düşündüğünü belirterek, bunun da uyum fonları için yapılacak harcamaların Brüksel tarafından karşılanmayacağı anlamına geldiğini söyledi.
AB Komisyonu temsilcisi, bu sorunu aşmak için Macar yetkililerle çalışmaya devam edeceklerini sözlerine ekledi.
AB Konseyi ne karar almıştı?
AB Konseyi, 13 Aralık’ta Macaristan’ın alabileceği uyum fonlarının yüzde 55’ini temsil eden 6,3 milyar euronun askıya alınmasını kararlaştırmıştı.
Macaristan, bu fonların kesilmesinin önüne geçebilmek adına son haftalarda AB’nin istediği konularda reform yapma çabası içinde girmişti.
Bununla birlikte AB Konseyi, 13 Aralık’ta aldığı kararda bu reformları yeterli bulmayarak, “hukuk devleti ilkesinin üstünlüğüne karşı ihlallerin sürdüğü ve alınan önlemlerin AB bütçesi için beraberinde getirdiği riskleri gidermeye yeterli olmadığına” hükmetmişti.
AB Komisyonu’nun son uyarısı, Budapeşte’nin reformlar konusunda hala yetersiz kaldığı ve bu durumun sürmesi halinde Macaristan’ın 22 milyar euro tutarındaki uyum fonunu almasının tehlikeye gireceği anlamına geliyor.
AB, Macaristan için askıya aldığı uyum fonlarından 6,3 milyar euro ile birlikte ülkenin Covid-19’un ekonomik sonuçlarına karşı hazırladığı toplam 5,8 milyar euroluk hibe almasını sağlayacak kurtarma planını onaylarken yine bunun kullanımı için ön koşullar getirdi.
AB kararına göre, Macaristan’ın hukukun üstünlüğünü güçlendirmeye yönelik kurumsal reformlara ilişkin 27 kriteri yerine getirmesinin ardından söz konusu hibelerden faydalanabilecek. Bu 27 kriterden 17’sini yolsuzlukla mücadele alınacak önlemler oluşturuyor.
Macaristan Parlamentosu, gelecek yıl mart ayına kadar AB’nin istediği yasal reformları yerine getirmeyi ve nisan ayı içinde bu fonlarını tamamına ulaşmayı planlıyor.
Orban’a yöneltilen suçlamalar neler?
AB, 2010 yılında iktidara gelen Başbakan Viktor Orban’ın yakınındaki isimlerin önemli kamu ihalelerinde kayırıldığı görüşünde.
Avrupa Parlamentosu son aldığı bir kararda, Macaristan’daki rejimi gerçek bir demokrasiyle değil, “hibrit seçim otokrasisi sistemi” olarak tanımlamıştı.
AB ile Macaristan anlaşması
AB, uzun süredir Macaristan’ı demokrasi ile hukukun üstünlüğü gibi temel alanlarda gerileme olduğu gerekçesiyle eleştiriliyordu.
Ayrıca AB, Macaristan’ın kurtarma programına onay vermiyor ve hukukun üstünlüğü koşulu mekanizması kapsamında ülkeye sağlanacak AB fonlarını da aktarmıyordu.
Macaristan ise özellikle oybirliği gereken Ukrayna’ya gelecek yıl için 18 milyar euro mali yardım sağlanması ve küresel vergi anlaşması gibi konuları onaylamıyordu.
Son aşamada, Macaristan’ın gerekli adımlar atılıncaya kadar AB fonlarının bir kısmının dondurulması, kurtarma programı fonlarının da kesintiye uğramaması karşılığında Macaristan, Ukrayna’ya mali desteğe ve vergi anlaşmasına onay vermiş oldu.