ABD’deki Ruslar ve Ukraynalılar ikinci bir Trump dönemine hazırlanıyor

ABD, Donald Trump’ın ikinci başkanlık dönemine başlamasından önceki son Şükran Günü’nü kutlarken, ülkede yaşayan pek çok Ukraynalı ve Rus muhalif, Trump’ın ikinci döneminin Ukrayna’daki savaş ve kendi gelecekleri için ne anlama geleceğini sorguluyor.

2022’nin sonunda ülkesindeki savaştan kaçan Ukraynalı hukuk profesörü Dmitro Vovk, “Trump’ın kirli bir anlaşma yapmaya çalışacağını, savaşı ne pahasına olursa olsun, yani Ukrayna’nın zararına durdurmaya çalışacağını düşünüyorum çünkü en kolay yol bu,” diyor.

New York şehir merkezinde Şükran Günü ve Noel süslemeleriyle dolu aydınlık bir kafede oturan Vovk, Euronews’e yaptığı açıklamada, Rusya’nın, yaşadıkları Harkiv’i hedef almasının ardından eşi ve iki kızıyla birlikte Ukrayna’yı terk etmeye karar verdiğini belirtiyor.

“Apartmanımız vuruldu… Binada bir delik vardı,” diyen profesör, sözlerini şöyle sürdürdü: “Büyük kızım için oldukça zor bir dönemdi. Bunu çok sert bir şekilde algıladı. Tüm bu sorular, ölecek miyiz? Vesaire vesaire.”

Vovk ve ailesi Rusya’nın Şubat 2022’deki geniş çaplı işgalinden bu yana ülkeyi terk eden 6,7 milyon Ukraynalı arasında yer alıyor. Hükümet rakamlarına göre 270.000’den fazlası ABD’ye ulaştı.

“Seküler Yahudi, Rusça konuşan” bir aileden gelen Vovk, New York’taki Yeshiva Üniversitesi’nde ders vermek için akademik vize alarak ABD’ye giriş yaptı. Kendisini bir “mülteci” olarak görmüyor. Bunun kendisine ve ailesine bir miktar güvenlik sağladığına inansa da, Uniting for Ukraine (U4U) programı aracılığıyla ABD’ye giren yüz binlerce mülteci için endişeleniyor.

Vovk, “Trump’ın Ukraynalılar için bu programları iptal etme ihtimali var” diyor. Ukraynalılar, ABD yasalarına göre “Geçici Koruma Statüsü” (TPS) almaya hak kazanan ve kendilerine çalışma ve sosyal güvenlik hakkı tanıyan 16 mülteci grubundan bir

Trump ilk döneminde bazı gruplar için bu programı iptal etmeye çalışmıştı ve aşırı sağcı, göçmen karşıtı aktivist Stephen Miller’ın genelkurmay başkan yardımcısı olmasıyla birlikte pek çok kişi bu sefer daha da ileri gideceğinden korkuyor.

Barış ama ne pahasına?

Ancak Vovk’u en çok endişelendiren Ukrayna’daki savaş.

“Trump Ukrayna konusunda çok netti ve J.D. Vance daha da netti” diye haykırıyor ve seçilmiş başkan yardımcısı tarafından önerilen, Rusya’ya toprak bırakacak ve Putin’e Ukrayna’nın NATO’ya ya da diğer “müttefik kurumlara” -belki AB de dahil- katılmayacağı bir “tarafsızlık garantisi” verecek bir “barış planına” atıfta bulunuyor.

Ukrayna’yı savunan Razom for Ukraine grubundan Doug Klain, Washington’daki merkezlerinden verdiği bir röportaj sırasında daha az kaderci bir ton kullandı.

Euronews’e konuşan Klain, “Senatör Vance’in ofisiyle yıllar boyunca birlikte çalıştık” diyor ve ekliyor: “Kendisi gerçekten ilginç bir insan, aslında oldukça zeki ve çatışmayı anlıyor.”

Kuruluşun, Trump’ın 20 Ocak’ta göreve başlamasından önce Biden yönetimi tarafından Ukrayna’ya taahhüt edilen yardım ve askeri yardımın “sigortasını” sağlamak için çalıştığını açıklayan Klain, başta Vance ve X’in sahibi Elon Musk olmak üzere Trump ekibinin üyelerinin Ukrayna’ya yardım konusunda direnç gösterdiğini kabul etti.

Yine de umudunu korudu: “J.D. Vance yıllar boyunca görüşlerinde oldukça esnek oldu ve umarım bu sefer de öyle olur.”

Uzun yol

Euronews, Vovk ile görüştükten bir gün sonra, geçen yıl işgal karşıtı konuşmalar yapıp Rusya’dan ABD’ye kaçan Rus muhalif ve mülteci Alexander Borochkin ile konuştu.

“Sosyal medyada bazı paylaşımlar yaptım… Bu kişisel güvenlik meselesiydi,” diyor.

Borochkin Rusya’nın Nizhny Novgorod kentinde ekonomi alanında üniversite öğretim üyesiyken 2018 yılında Rusya’nın Kırım’daki eylemlerine karşı çıktığı için görevinden uzaklaştırıldı. Şubat 2022’deki geniş çaplı işgalin ardından, ülkesini “ahlaki olarak terk etmeye hazır olduğunu” söylüyor.

Doğrudan ABD’ye seyahat edemediği için “hiçbir şekilde teşvik edilmeyen bir rota” izledi, önce Meksika’ya uçtu ve “kasıtlı hatalar” içerdiğinden şüphelendiği bir ABD hükümet uygulamasında beş hafta geçirerek sığınma talebinde bulunmak için ABD sınır yetkilileriyle bir görüşme yapmaya çalıştı.

Borochkin, sonunda bir randevu aldıktan sonra ülkeye girdiğini söylüyor.

Diğer beş Rus, Orta ve Güney Amerika’dan gelen sığınmacılarla birlikte sınırı geçmiş. Sınırdan kuzeye, Demokrat eğilimli bir eyalet olan Oregon’a gitti ve burada insanları zaten tanıyor olmanın avantajını yaşadı.

Eski akademisyen, Biden’ın başkanlığının son yıllarında çok daha sıkı göçmenlik kontrollerinin getirildiğini belirtti.

Rus muhalif Telegram kanallarındaki insanların Meksika’da karşılaşacakları altı aylık bekleme süreleri nedeniyle ABD’ye gelmeye çalışmaktan vazgeçtiklerini açıklayarak, “Birisi benim yolumu tekrarlamaya çalışırsa, bu teknik olarak mümkün değil,” diyor.

Yine de Trump döneminde işlerin daha da kötüye gideceğinden korkuyor.

Yirmi yılı aşkın bir süredir New York’ta demokrasi yanlısı bir Rus örgütünü yöneten Dmitri Glinski tarafından da yinelendi.

Glinski, Euronews’e verdiği demeçte, Trump’ın daha önce uzak durduğu ve yeni yönetimine bazı kilit yazarlarını atamadan önce radikal sağcı bir politika programı olan Proje 2025’te yer alan tartışmalı göçmen karşıtı önerilere atıfta bulunarak, “Amerika’da göçmen hakları, insan hakları ve demokrasi ile ilgilenen herhangi bir kuruluş için zorlu olacağını” söylediği önümüzdeki dört yıl hakkında karamsar olduğunu söyledi.

“Ancak korkunun faydalı bir yaklaşım olduğunu düşünmüyorum.”

Zar atmak

Trump ve üst düzey ekibinin Ukrayna ile ilgili uzun süredir yaptığı yorumlara rağmen Euronews’un konuştuğu herkes kötümser değil.

Borochkin, “Trump’ın istihbarat araştırmalarına aşina olacağına ve seçim sırasında ortaya attığı iddiaları düzeltmek zorunda kalacağına inanıyorum,” diyor.

Bu, Razom’un sözcüsü tarafından açıklanan daha geniş bir düşüncenin parçası.

“Biden döneminde destek bir damlaydı, sadece hayatta kalmaya yetecek kadar,” dedi. “Trump bir zar atışını temsil ediyordu, daha düşük bir taban ama daha yüksek bir tavan.”

Bu olasılık duygusu, yaygın sosyal muhafazakarlıkla birlikte, birçok Ukraynalının Trump’ın seçimi kazanabileceğini ummasına yol açtı.

“Trump hakkında bir tür histerik iyimserlik vardı. Bana göre bu hiçbir şeye dayanmıyor,” diyen Vovk, takip ettiği bazı Ukraynalılar için gülümseyerek ve başını sallayarak şunları söylüyor: “Trump’çı olan Ukrayna kökenli insanlar tanıyorum ve onlara ‘sorunu görüyor musunuz, Ukraynalıların Geçici Koruma Statüsü’nü ve benzeri şeyleri?’ diye sormaya çalışıyordum.”

Vovk’a göre, aldıkları yanıtlar tutarlı bir hikayeye kapı aralıyor. Trump’ın göçmenlik statülerini gerçekten iptal edeceğine ya da Ukrayna’ya fon sağlama tehditlerini yerine getireceğine inanmıyorlar. Ancak Ukraynalı mülteciler ve hala ülkede bulunanlar arasında havanın daha az olumlu olduğunu belirtiyor.

“Ciddi bir hayal kırıklığı var. İnsanlar çok yorgun.”