Erdoğan’ın ateşkes yorumu: Gazze’nin ayağa kalkması için imkanlarımızı seferber edeceğiz

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çarşamba günü sosyal medya platformu X’te paylaştığı bir gönderide, İsrail ile Hamas arasında devam eden ateşkes görüşmesinin ‘anlaşmayla’ sonuçlanmasını ‘memnuniyetle karşıladıklarını’ açıkladı.

Bu gönderinin paylaşıldığı dakikalarda İsrail Başbakanlık Ofisi ayrı bir duyuru yayınlamış, Doha’daki görüşmelerin ‘hala devam ettiğini’ bildirmişti.

Fakat aynı duyuruda, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun sürece katkılarından ötürü ABD Başkanı Joe Biden ve seçilmiş başkan Donald Trump’a teşekkür etmesi, ateşkesin “ilk kamuoyu teyidi” olarak değerlendirildi.

İsrail medyası, anlaşmanın 19 Ocak Pazar günü yürürlüğe gireceğini yazdı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, X’teki gönderisinde, “Türkiye olarak zulme ve zalime karşı mücadelelerinde Filistinli kardeşlerimizi bir an olsun yalnız bırakmadık,” ifadelerini kullandı.

Yazılı açıklaması, “İnşallah bundan sonra da Gazze halkının yanında olacak, Gazze’nin yaralarını sarması ve yeniden ayağa kalkması için tüm imkânlarımızı seferber edeceğiz,” sözleriyle devam etti.

Buna ek olarak Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Erdoğan’dan sonra X’te yayınladığı bir gönderide, “süreci mümkün kılan” Katar ve Mısır’ın çabalarını “takdire şayan” diye nitelendirdi.

“Anlaşmanın bütünüyle hayata geçirilmesini” ve “Gazze’ye insani yardımın kesintisiz şekilde ulaştırılmasının” önemini vurguladı.

Fidan, Türkiye’nin “üzerine düşen her sorumluluğu üstleneceği” ifadelerini kullanırken, “İzleyen süreçte kalıcı barış için çalışmalı ve bağımsız bir Filistin Devleti’nin kurulmasını sağlamalıyız,” dedi.

Anadolu Ajansı’nın (AA) Hamas’ın Telegram kanalında yayınlanan bir açıklamaya dayandırdığı haberde, Hamas Siyasi Büro Üyesi Halil el-Hayye’nin, “onurlu tutum” sergileyen Türkiye, Çin, Cezayir, Güney Afrika, Rusya ve tüm ülkelere teşekkür ettiği öne sürüldü.

Trump ve Biden’ın açıklamaları

ABD Başkanı Joe Biden, çarşamba günü Beyaz Saray’da Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın yer aldığı bir basın toplantısında, Hamas – İsrail ateşkesini ilan etmişti.

“Rehineler yakında evlerine geri dönecek,” diyen Biden, üç aşamalı ateşkes anlaşmasının içeriğinde yer aldığı iddia edilen rehine – mahkum takasını teyit etmiş oldu.

Ateşkesin üç aşamadan oluşacağını kabul eden ABD Başkanı, ilk aşamada rehine ve mahkumların karşılıklı serbest bırakılacağını ve bu süreçte Gazze Şeridi’ne yardım kamyonlarının gönderileceğini duyurdu.

ABD Başkanı’nın Beyaz Saray’daki açıklamasından dakikalar önce Donald Trump, sahibi olduğu Truth Social platformu üzerinden yayınladığı bir gönderide, ateşkesin Kasım 2024’teki seçim zaferinin bir sonucu olduğunu belirtip, “Hükümetim, dünyaya barışın peşinden koşacağının ve müttefiklerimizin güvenliğini sağlayacağının sinyalini verdi,” diye yazdı.

Seçilmiş başkan “ABD’li ve İsrailli rehinelerin ailelerine geri dönecek olmaları nedeniyle büyük bir heyecan duyuyorum,” ifadelerini kullandı.

Anlaşma neleri içeriyor?

ABD Başkanı Joe Biden’ın hazırladığı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) onaylanan üç aşamalı anlaşmanın ilk ayağında rehine-mahkum takası bulunuyor.

Altı hafta sürecek bu ilk aşamada Hamas, Gazze Şeridi’ndeki 33 rehineyi teslim edecek, İsrail tarafı da müebbet hapis cezasına çarptırılmış yüzlerce Filistinliyi gönderecek.

42 gün devam edecek bu aşama sırasında İsrail, Gazze Şeridi’nde insanların yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki birliklerini geri çekecek.

Evlerinden edilmiş Filistinliler, mahallelerine dönecek ve Gazze Şeridi’ne her gün 600 kamyon yardım malzemesi ulaştırılacak.

İkinci aşamadaki görüşmeler, henüz birinci aşamanın vaatleri yerine getirildiği sıra gerçekleştirilecek.

Taslağa göre Hamas, İsrail’in Gazze Şeridi’nden tam anlamıyla geri çekilmesine karşılık olarak kalan rehineleri teslim edecek. Bu yerler arasında Philadelphi ve Netzarim koridorları da bulunuyor.

Hamas, İsrail Gazze’den çekilmediği sürece rehineleri bırakmamayı, Başbakan Netanyahu da Hamas sona erene kadar savaşın devam edeceğini söylüyordu.

AP’nin haberinde, Gazze’de alternatif bir yönetim şekli benimsenmediği sürece Hamas’ın kontrolü elinde tutmaya devam edeceği öngörüsünde bulunuluyor.

Son olarak üçüncü aşamada, Hamas hayatını kaybeden rehinelerin cesetlerini İsrail’e iade edecek ve Gazze’nin yeniden inşasına başlanacak.

Arka plan

İsrail ile Gazze Şeridi’ni yöneten Hamas arasındaki çatışmalar, 7 Ekim 2023 tarihinde tekrar alevlendi.

İsrail sınırını aşıp baskın yapan Hamas militanları, düzenledikleri saldırıda çoğu sivil olmak üzere yaklaşık 1.200 kişiyi öldürdü ve 250 kadar kişiyi de rehin aldı. Bu rehinelerin yaklaşık yarısı, Kasım ayında bir hafta süren ateşkes sırasında İsrail tarafından tutulan Filistinli mahkumlarla takas edilerek serbest bırakıldı.

İsrail, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun (BMGK) derhal ateşkes ilan edilmesini öngören kararına rağmen Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırısından bu yana Gazze’ye yönelik saldırılarını ve sivil katliamlarını sürdürürken, uluslararası kınamalarla karşı karşıya kaldı.

Gazze’deki sağlık yetkililerine göre, 7 Ekim’den beri İsrail’in Gazze’de düzenlediği saldırılarda çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 46.000’den fazla Filistinli öldürüldü ve yaklaşık 109.700 kişi de yaralandı.